Małe Pieniny na dwa sposoby

Wschodnia część Pienin jest traktowana przez turystów po macoszemu. Konia z rzędem temu kto słyszał o Borsuczynach i Watrisku! Już sama nazwa Małe Pieniny jest jakaś taka lekceważąca. A przecież to tu leży najwyższy szczyt całego pasma Pienin, Wysoka. Położone poza Pienińskim Parkiem Narodowym, z dala od słynnej Sokolicy i Trzech Koron (uzurpatorki tytułu tej najwyższej) Małe Pieniny to fantastyczne miejsce na całodniową wycieczkę i to w dwóch wariantach.

Oba warianty wycieczki warto zacząć u wejścia do rezerwatu przyrody Wąwóz Homole. Dojedziemy tu licznymi busami ze Szczawnicy (spod domu towarowego Halka). Wąwóz długości 800 m, z wartko płynącym potokiem Kamionka jest miejscem nie tylko bardzo malowniczym, ale też tajemniczym. W średniowieczu poszukiwano tu złota i do dziś krążą legendy o skarbach ukrytych w skalnych szczelinach. Bacowie dawniej zaganiali tu owce, pomiędzy wapiennymi ścianami były bezpieczne niczym w zagrodzie.

Ale co najważniejsze, u wyjścia z wąwozu, w Dubantowskiej Dolince znajdują się tzw. Kamienne Księgi. W poziomych skałach zapisano losy każdego człowieka żyjącego na ziemi. Odczytać księgi udało się tylko jednemu człowiekowi, popowi z Wielkiego Lipnika, ale wiedzą się nie podzielił, gdyż Bóg odebrał mu mowę.

Kontynuujemy wędrówkę zielonym szlakiem. Na polanie pod Wysoką znajduje się czynna w lipcu i sierpniu baza namiotowa SKPB. Z daleka widzimy ruiny przypominające średniowieczną warownię. Nic bardziej mylnego. W tym miejscu po wysiedleniu ludności w ramach Akcji "Wisła" juz w końcu l. 40. powstała tzw. wzorcowa bacówka. Zmeliorowano pastwiska, stworzono cały system rynien nawadniających i odprowadzających gnojówkę. W l. 70 w opuszczonej bacówce funkcjonowało schronisko, ale pożar w 1980 r. położył kres wszelkiemu budownictwu w tym miejscu.

Wchodzimy na teren rezerwatu przyrody Wysokie Skałki. Przed nami stroma wspinaczka przez las, aż do skrzyżowania szlaku z niebieskimi znakami. Kierujemy się w prawo, następnie wybieramy szlak czarny na szczyt Wysokiej. Znajdują się tu poręcze i barierki, na samym szczycie jest niewiele miejsca. Ale są widoki bajeczne, przede wszystkim na Tatry Bielskie na pierwszym planie. Gdzieś tam nawet majaczą Rysy i Łomnica.

Schodzimy z Wysokiej tą samą drogą i teraz mamy dwie możliwości do wyboru. Wariant pierwszy to wędrówka niebieskim szlakiem na zachód przez Durbaszkę do Palenicy i dalej, do Szczawnicy, wariant drugi to spacer niebieskim szlakiem na wschód, do rezerwatu Biała Woda.

  Wariant I. Z Wysokiej przez Durbaszkę do Szczawnicy

Trasa: Wysoka (1050 m n.p.m.) - Borsuczyny (939) - Durbaszka (942) - Wysoki Wierch (900) - Szafranówka (742) - Palenica (719) - Szczawnica

Kierujemy się na zachód. Idziemy grzbietem Borsuczyn, wychodzimy z lasu i wkraczamy na rozległe polany na Durbaszce. Otwierają się bajeczne widoki na Gorce, Pieniny, Beskid Sądecki. Do schroniska pod Durbaszką musimy zejść nieco w dół. Schronisko także pierwotnie było wzorcową bacówką, powstałą w latach 1949-1952. Budynek niszczał aż do 1973 r., kiedy to grupa harcerzy zapaleńców zaadaptowała bacówkę do funkcji noclegowych. Dziś to całkiem spory ośrodek, w którym i zjemy i odpoczniemy przed dalszą wędrówką.

Wracamy na niebieski szlak. Idziemy północnym stokiem Wysokiego Wierchu, mijamy wzniesienie o nazwie Rabsztyn. Legenda mówi o znajdującym się tu zamku, może nazwę (prawdopodobnie Krucza Skała) skojarzono z tym na Szlaku Orlich Gniazd? Szlak biegnący przez szczyty o wdzięcznych nazwach Łaźne Skały, Cyrhle, Huściawa jest momentami stromy i myślę, że po ulewnych deszczach pokonanie go mogłoby sprawić nie lada kłopoty. 

Na Szafranówce wybieramy żółte znaki. Wycieczkę można zakończyć na Palenicy, na której funkcjonuje zmodernizowany wyciąg krzesełkowy. My decydujemy się na dalsze zejście żółtym szlakiem. Zejście jest strome, prowadzi wzdłuż funkcjonującej zimą nartostrady. Mijamy potok Grajcarek i po około 30 minutach znajdujemy się w centrum Szczawnicy.

Wariant II. Z Wysokiej przez przeł. Rozdziela do Jaworek

Wysoka (1050) - Smerekowa (1013) - Watrisko (960) - Wierchliczka (964) - przełęcz Rozdziela (803) - rezerwat Biała Woda- Jaworki

To chyba najmniej uczęszczana trasa w Pieninach, mimo wysokiego sezonu, w którym przeszliśmy szlak mijane osoby można było policzyć na palcach jednej ręki. Spod Wysokiej wyruszamy za niebieską farbą w stronę Smerekowej. 

Szczyt znajduje się po słowackiej stronie (i żeby nie było łatwo, nosi nazwę Vysoka). Z daleka widzimy Watrisko, pionowe skalne urwisko wyróżniające się w krajobrazie. Szlak biegnie tuż obok szczytu, ale z dołu wzniesienie jest zdecydowanie bardziej majestatyczne. 

Za sobą zostawiamy zalesiony szczyt Wierchliczki i schodzimy łagodnie w dół do przełęczy Rozdziela. Stąd widać Pieniny, które lubię. Szerokie polany, stada owiec, zielone, łagodne wzniesienia. Za przełęczą zaczyna się już Beskid Sądecki. My zostajemy w Małych Pieninach, schodzimy żółtym szlakiem w stronę rezerwatu Biała Woda. Pod Smolęgową Skałą całe rodziny pluskają się w potoku, my zaglądamy do bacówki i kupujemy małe co nieco na drugie śniadanie.

Biała Woda wraz z trzema sąsiednimi osadami należała do tzw. Rusi Szlachtowskiej, najbardziej na zachód wysuniętych wsi zamieszkiwanych przez Łemków. Mieszkańców wysiedlono podczas Akcji "Wisła", ale i dziś odnaleźć można ślady po niegdysiejszych mieszkańcach. Mijamy krzyż z wyciętą z blachy postacią Chrystusa i przydrożną kapliczkę.

Dochodzimy do pierwszych zabudowań Jaworek. Wieś zrobiła się ostatnio bardzo modna, może za sprawą Muzycznej Owczarni i jej bluesowych koncertów. Warto też zajrzeć do dawnej cerkwi pw. Jana Chrzciciela. Do Szczawnicy wracamy busem.

Pierwszą z  proponowanych tras przeszłam u progu wiosny, drugą u progu lata. Trudno wybrać, która jest piękniejsza dlatego polecam Wam obie :) Jeśli macie dość tłumów pod Trzema Koronami ucieknijcie w Małe Pieniny!

A o zdobywaniu uzurpatorki porą zimową poczytacie tutaj