Jędrzejów. Muzeum Zegarów im. Przypkowskich

W południe soczewka skupia najwięcej światła. Ciepło promieni słonecznych powoduje zapalenie prochu i złota armatka wystrzela, obwieszczając godzinę 12.00. Tak biją słoneczne godziny w Jędrzejowie! Opisany zegar został wykonany w Paryżu dla Stanisława Leszczyńskiego i jest jednym z ponad sześciuset zegarów, które podziwiać można w Państwowym Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie. To pod względem wielkości (po Oksfordzie i Chicago) trzecia na świecie kolekcja zegarów i przyrządów astronomicznych.

Jej początki sięgają początku XX w. gdy Feliks Przypkowski, lekarz z zawodu a z zamiłowania astronom, meteorolog i bibliofil nabył pierwsze zegary i umieścił je w swoim mieszkaniu w Rynku. Pasją zaraził syna Tadeusza, a ten w 1962 r. przekazał ogromną już wtedy kolekcję państwu. Dziś turyści mogą zwiedzać dawne mieszkanie Przypkowskich.

Kamienica Przypkowskich od strony dziedzińca

Wkraczamy do niepozornej bramy. Kupujemy bilety i po chwili wspinamy się za naszą Panią Przewodnik do niegdysiejszej poczekalni. Witają nas portrety Przypkowskich oraz imponujące drzewo genealogiczne rodu, którego korzenie sięgają średniowiecza. Tak jak pacjenci przed stu laty, tak i my przechodzimy do gabinetu lekarza. Wnętrza mieszkania zachowały się praktycznie w niezmienionej formie. Widzimy leżankę, piękne, intarsjowane biurko i książki w etażerce. Dostrzegamy też pierwsze zegary. 

 

Sypialnia Pani Domu

Zegarowy głód lekko zaspokajamy w kolejnym pokoju. W gablotach zgromadzono pokaźną kolekcję klepsydr wszelkiej formy oraz bardzo ciekawych zegarów ogniowych. Przechodzimy przez kolejne pomieszczenia: jadalnię, kuchnię, sypialnię. Wreszcie są. Wiszące, stojące, szafkowe, polskie i niemieckie. Zegary. Wszędzie zegary. Jeden nawet wisi u sufitu w formie kuli, na którą zerkali niegdyś grający pod nim w karty mężczyźni, tylko nieznacznie zadzierając głowę do góry.

Zegar karciany

Ale to i tak przedsmak tego, co czeka na nas w następnym pomieszczeniu. Wchodzimy do obszernej sali wypełnionej szklanymi gablotami. A w każdej gablocie zegary słoneczne- gnomony i zegary wysokościowe, wertykalne i azymutalne, zegary przenośne i wielkie jak pół gabloty. Od ich rozmaitości, wymiarów, form i ozdób może się zakręcić w głowie. Przystajemy zachwyceni przy każdym z tych maleńkich cudów nauki i sztuki. 

 

Zegary słoneczne

Teraz znajdujemy się w budynku przylegającym do mieszkania naszych bohaterów. Mieściła się tu niegdyś apteka. Obecnie Muzeum zaadaptowało pomieszczenia tworząc również w nich wnętrza mieszczańskie. Najbardziej podoba mi się sala kurdybanów. Kurdybany (najbardziej znane chyba te z Wawelu) to po prostu tapety ze skóry, bardzo bogato zdobione.

Kurdyban

Po około godzinie zwiedzania opuszczamy gmach Muzeum. Udajemy się jeszcze na dziedziniec i do ogrodu, gdzie także znajdują się zegary słoneczne, niestety o tej porze roku jeszcze śpiące w otulinie z włókniny.

Jeśli komuś z Was po takiej wycieczce nadal będzie mało czasomierzy, zachęcam do spaceru po Jędrzejowie. To miasto, w którym na zegary natkniecie się praktycznie na każdym kroku. Niektóre z nich (jak ten na fasadzie kościoła św. Trójcy) wykonał sam Feliks Przypkowski.

Zegar słoneczny na fasadzie kościoła św. Trójcy

Koniecznie zajrzyjcie do klasztoru Cystersów (o którym możecie poczytać tutaj), a w pełni sezonu turystycznego (maj- wrzesień) skuście się na przejażdżkę Ekspresem Ponidzie- to frajda nie tylko dla najmłodszych.