Ziemniak w roli głównej, czyli co zjeść na Suwalszczyźnie

Bliny

Myślę, że wielu z Was zgodzi się ze stwierdzeniem, że najciekawsze podróże to często te widelcem po talerzu. I dziś chciałam Was w jedną z takich podróży zabrać. Udamy się na północno-wschodni skrawek Polski, by sprawdzić co ma nam do zaoferowania kuchnia Suwalszczyzny. Spróbujemy soczewiaków, kakorów i stuliśćca, i dowiemy się, co jeszcze można jeszcze zjeść na Suwalszczyźnie.

Kuchnia Suwalszczyzny jest bardzo specyficzną, i obok kuchni Śląska i Podlasia chyba najbardziej charakterystyczną z polskich kuchni regionalnych. Na jej kształt w głównej mierze wpłynęły dwa czynniki. Pierwszy to położenie. Wystarczy spojrzeć na mapę- widzimy zielono-błękitną mozaikę. To kraina jezior, łąk, lasów i wzgórz. Ziemie nigdy nie były tu urodzajne, rolnictwo na masową skalę nie było opłacalne, a gospodarka opierała się przede wszystkim na hodowli i uprawie warzyw. Dlatego w kuchni regionu królują przetwory mleczne, mięso, ziemniaki i warzywa: kapusta i rośliny strączkowe. Kuchnia Suwalszczyzny to kuchnia konkretna - prosta, tłusta i pożywna.

 
>>Zobacz także:  Suwalszczyzna. 10 miejsc, które Cię zaczarują

Drugim czynnikiem jest położenie krainy na styku kultur. Jak na każdym pograniczu i tutaj wyraźny jest wpływ sąsiadów, szczególnie litewskich i białoruskich. Tu już pachnie wschodem. Tyle tytułem wstępu. Gotowi na degustację?

Król ziemniak - babka, kiszka i soczewiaki

Babka ziemniaczana

Ci, którzy czytali jeden z moich poprzednich wpisów wiedzą, że ziemniaki mogę jeść zawsze i wszędzie, i może dlatego kuchnia Suwalszczyzny tak szybko przypadła mi do gustu. Bez ziemniaka nie można się tu obejść. Najczęściej pojawia się na stole w postaci dwóch sztandarowych, najbardziej rozpoznawanych dań regionu. Pierwszy to babka ziemniaczana. To po prostu tarte ziemniaki, zwane w gwarze bulwą wymieszane z cebulką, wędzonką i przyprawami, i upieczone w foremce. Druga, kiszka ziemniaczana to podobna masa, tylko zapieczona w jelicie, jak kiełbasa.

Kiszka ziemniaczana

Ale są jeszcze soczewiaki, czyli połączenie farszu z sacewki- soczewicy, z otuliną w postaci tłuczonych w mundurkach ziemniaków. Ze skwarkami- pycha. Podobnie kakory - takie soczewiaki bez soczewicy. Proste, prawda? A niewiarygodnie pyszne.

Soczewiaki

Udany duet - bliny i cepeliny

Bulwa bulwą, ale są osoby, które bez mięsa nie wyobrażają sobie obiadu. I dla nich Suwalszczyzna ma wiele do zaoferowania. Przede wszystkim cepeliny szerzej znane jako kartacze. Te kule z surowych tartych ziemniaków, wypełnione farszem z mięsa wieprzowego tradycyjnie podaje się z cebulką i skwarkami. Drugą potrawą godną polecenia są bliny. W suwalskim wykonaniu przypominają placek ziemniaczany z mielonym mięsem.

>>Zobacz także: Kuchnia Wielkopolski. Nie tylko pyry z gzikiem

Wiatr od wschodu - chłodnik i czenaki

Chłodnik litewski

Wspomniane we wstępie wpływy litewskie dały kuchni suwalskiej chłodnik, znaną także w innych regionach zupę na bazie zsiadłego mleka i ćwikły.

I dały także czenaki. Gdy w restauracji zamówicie tę tajemnicza potrawę otrzymacie gliniany garnuszek. Po otwarciu pokrywki ujrzycie ni to zupę, ni to zapiekankę. Ułożone warstwowo ziemniaki, mięso, warzywa, przede wszystkim kapusta, marchew i fasola tworzą niesamowite połączenie smaku i są potrawą, dla której warto przyjechać na Suwalszczyznę nawet z najodleglejszego kawałka Polski.

Czenaki

A na deser...sękacz i mrowisko

Sękacz oczywiście! To ciasto - legenda, którego sława wyszła daleko poza wschód Polski. Bo i smak jest niezrównany (właściwie nawet nie wiem jak go opisać) i sposób przygotowania niecodzienny. Otóż, gdy dysponujemy 40 jajami, kilogramem mąki, taką sama ilością cukru i masła oraz litrem śmietany, przyrządzamy ciasto. Przygotowujemy ruszt, nakładamy na ruszt wałek, zapalamy ogień (albo piecyk elektryczny) i polewamy wałek ciastem. I kręcimy, polewamy, kręcimy. I tak ze trzy godziny. W rezultacie otrzymujemy małą choinkę z charakterystycznymi wystającymi „gałązkami”. Ciasto zachowuje świeżość nawet pół roku, ale nie sądze, żeby znalazł się ktoś, kto wytrzyma tyle czasu mając w domu apetyczny sękacz.

Jest jeszcze mrowisko. Ten deser tworzą faworki oblane miodem, posypane makiem lub bakaliami, ułożone w kopkowaty kształt, przypominający mrowisko właśnie. Miałam także okazję spróbować stuliśćca, litewskiego ciasta pieczonego w Puńsku i okolicach. Mówiąc najprościej, jest to makowa masa zawinięta w płatki cieniutkiego drożdżowego ciasta.

To już koniec naszej suwalskiej kulinarnej przygody. Spróbujcie tego wszystkiego „w terenie”. Z czystym sumieniem mogę polecić restaurację Sodas w Puńsku, Skarpę w Sejnach i Pod Jelonkiem w Jeleniewie (pyszny lin w śmietanie!). A może macie swoje kulinarne miejsca na Suwalszczyźnie, albo swoje ulubione potrawy?