06 lutego

Kuchnia tatarska. Przepis na pyszne Podlasie



Podlaskie jest pyszne! Przekonaliśmy się o tym niejednokrotnie, próbując dań kuchni Suwalszczyzny i zajadając się tradycyjnymi podlaskimi potrawami. Tym razem Podlasie odsłoniło przed nami kolejną ze swych smakowitych twarzy. Wybraliśmy się na wschodnie rubieże województwa podlaskiego, tuż pod granicę  z Białorusią, by na Tatarskim Szlaku odkryć kuchnię tatarską - fantastyczne, pachnące przyprawami manty, babki i kołduny...
 

Szlak tatarski. Skąd wzięli się Tatarzy w Polsce?


Szlak Tatarski, znakowany szlak turystyczny długości prawie 60 km obejmuje kilka niewielkich miejscowości na wschodzie województwa podlaskiego, m.in. Bohoniki, Kruszyniany i Sokółkę - to właśnie tutaj ponad 300 lat temu osiedlili się Tatarzy. A skąd się wzięli?

Cóż, ja jako mieszkanka Krakowa Tatarom zawdzięczam przede wszystkim hejnał mariacki ;) Mieszkańcy Polski południowej z Tatarami mieli do czynienia przede wszystkim w XIII wieku, gdy wojownicy ze wschodu szaleli po Europie. Natomiast Tatarzy podlascy to zupełnie inny kawałek historii.

Tatarzy od zawsze byli wojownikami i kolejni królowie szukali w nich najemnego, bitnego żołnierza. Jan III Sobieski w ramach wdzięczności za pomoc wojsk tatarskich w wojnach z Turkami obiecał niejakiemu Olejowskiemu nadziały ziemi właśnie w okolicach Bohonik i Kruszynian. Jak chce legenda Tatar mógł wziąć tyle ziemi, ile jednego dnia objedzie konno. Na Podlasiu osiedliło się trzydzieści tatarskich rodzin. Przez stulecia egzotyczni przybysze zrośli się ze swoją nową ojczyzną, zatracili swój język, stopniowo asymilowali z ludnością. Ale zostali przy islamie, nadal kultywowali swoje obyczaje i święta, ale co najistotniejsze z punktu widzenia naszej wizyty - dali światu swoją wspaniałą, bardzo oryginalną tatarską kuchnię.

Jaka jest kuchnia tatarska?


Kuchnia tatarska swój obecny kształt zawdzięcza przede wszystkim trzem czynnikom. Pierwszy z nich to na pewno tryb życia dawnych Tatarów. To byli wojownicy, koczownicy, hodowcy, jeźdźcy. Oni nie siali, o nie! Stąd w diecie Tatarów dużo potraw mięsnych, mlecznych, a także pewna prostota przygotowania (nie mylić z czasochłonnością!)
Fakt, że Tatarzy przewędrowali pół świata również odcisnął się na ich kuchni. Od napotkanych ludów i narodów brali to, co najlepsze. Stąd w ich kuchni znajdujemy zapożyczenia z Chin, stepów azjatyckich, Rosji, Białorusi. I wreszcie niebagatelny wpływ ma islam, który nie pozwala na spożywanie wieprzowiny oraz picie alkoholu.

Będąc na Podlasiu próbowaliśmy kuchni tatarskiej w dwóch miejscach, u dwóch Tatarek. Pani Dżenetty Bogdanowicz, która przyjmuje gości w Tatarskiej Jurcie i już jest kulinarną legendą Podlasia, a może i Polski, nie trzeba nikomu przedstawiać. Drugie miejsce to Tatarynka (dawniej Tatarskie Przysmaki) w Supraślu, w którym gotuje bohonicka Tatarka.

Kuchnia tatarska - potrawy


Przejdźmy wreszcie do sedna, do prezentacji potraw kuchni tatarskiej. 
Proponuję zacząć ucztę od kołdunów - pierożków wypełnionych mięsnym farszem zanurzonych w aromatycznym rosole. 
Jeszcze lepsze są manty. Pierwszy raz jadłam je na Krymie, miały mięsny, mocno przyprawiony farsz. W Tatarskiej Jurcie wybraliśmy manty wypełnione farszem serowo - warzywnym, posypane orzeszkami i to była jedna z najlepszych potraw jaką miałam okazję zjeść. Musicie spróbować także kibinów, te pieczone pierogi z mięsnym farszem znane są także na Litwie. Natomiast kartoflaniki to gotowane pierożki z farszem  ziemniaczanymi. No, to przegląd tatarskich pierogów mamy już za sobą!
Kołduny 

Manty

Tatarzy stworzyli także swoją wersję sztandarowych podlaskich potraw: babki i kiszki ziemniaczanej. W przeciwieństwie do serwowanych w tradycyjnym wydaniu dań, te tatarskie w masie ziemniaczanej zawierają spore kawałki wołowiny.
Uwiodła mnie  kryszonka. To jednogarnkowy gulasz mięsno -  warzywny podany w asyście niepowtarzalnego jogurtowego sosu. W Supraślu spróbowaliśmy także fyrsztyka, mięsno - warzywnego zapiekanego w piecu pod warstwą sera.
Tatarzy zarówno w daniach wytrawnych jak i w deserach wykorzystują ciasto makaronowe. Królem (i to koronowanym!) tatarskiej kuchni jest pierekaczewnik, którego spróbować możecie tylko i wyłącznie w Tatarskiej Jurcie. To produkt, wpisany na ministerialną Listę produktów regionalnych i tradycyjnych. Pierekaczewnik był potrawą świąteczną. Należy z warstw ciasta przekładanych mięsnym farszem stworzyć rulon, a następnie zwinąć go w koło i upiec. Podobnie powstają sebzeli i kobate - pierwszy to przekładaniec z warzywami, drugi z indykiem. 

Kobate i sebzele

Fyrsztyk

kryszonka

Tatarzy w swojej kuchni nie korzystali w obfitości z warzyw, tym bardziej cieszy, że w przyrządzaniu prostej surówki z marchwi z czosnkiem doszli do perfekcji. 

almałyk

I wreszcie słodycze. Tatarzy uwielbiają słodycze. Pannę młodą w dniu ślubu wykupuje się tradycyjnie bombonierkami, na ofiary do meczetu także nosi się słodycze. My mieliśmy okazję spróbować dwóch tatarskich deserów: dżantyka i almałyka - warstwowego ciasta przekładanego słodkim serem lub jabłkami. Miejsca brakło na manty na słodko, choć jestem więcej niż pewna, że to jest potrawa, dla której warto wrócić do Kruszynian.

Do popicia Tatarzy proponują aromatyczną herbatę pachnącą ziołami albo kawę z nutą orientalnych przypraw. I można tatarską ucztę zaczynać od nowa!

Informacje praktyczne

Tatarynka, Supraśl ul. Celiczańska 1
Tatarska Jurta, Kruszyniany 58

7 komentarzy:

  1. aż zgłodniałam. jak cenowo wychodzą tatarskie przysmaki?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Przeciętnie. Pierekaczewnik jest droższy, reszta w cenie normalnego obiadu

      Usuń
  2. Mniam...
    Jak po tej całej wyżerce zachowujesz figurę?

    OdpowiedzUsuń
  3. Mój pradziadek był Tatarem, ale nigdy nie jadłam żadnej tatarskiej potrawy. Wyglądają smacznie!

    OdpowiedzUsuń
  4. Wszystko wygląda przepysznie! Chętnie spróbowałabym takich przysmaków :)

    OdpowiedzUsuń
  5. Kuchnia tatarska jest też serwowana "U Alika" w Suwałkach

    OdpowiedzUsuń

TOP