Kalendarium ptasiarza, czyli gdzie i kiedy na ptaki

Rok powoli zmierza ku końcowi. Jeszcze miesiąc i przyjdzie czas podsumowań, także ptasich wypraw. Gdzie udało się w tym roku wyjechać i jakie gatunki wleciały do listy rocznej i życiówki? I najważniejsze - gdzie pojechać w przyszłym roku? Mam już swoje typy i ulubione miejsca. Dla tych, którzy być może chcieliby zacząć swoją przygodę z obserwacją ptaków albo szukają inspiracji i nowych, sprawdzonych miejsc przygotowałam mini ściągę. Oto najlepsze miejsca na ptasie wyprawy na cały rok!

Styczeń

Zaczynamy blisko, bo tuż za progiem domu - na najbliższym miejskim odcinku rzeki. W zimie na ciepłych, niezamarzających wodach gromadzą się ptaki, w tym takie gatunki, których dystans ucieczki przez pozostałą część roku jest duży i nie jest łatwo je obserwować. W Krakowie regularnie odwiedzam odcinek Wisły pod Wawelem oraz w Tyńcu. Co roku pojawiają się rarytasy - bewiki, nury, a nawet sterniczka.

Luty

Środek zimy, śnieg i mróz. Gdzie szukać ptaków w białej pustce? To dobry czas na wyprawę nad morze - do dużych portów jak Gdynia i Gdańsk. Na nabrzeżu zbierają się szlachary, duże mewy i kaczki morskie. Koniec lutego to także czas  sowich godów. Od lutego aż do kwietnia noce wypełnia pohukiwanie puszczyków i uszatek. Drugi gatunek ptaków, który uaktywnia się w lutym to dzięcioły. W lesie rozlega się ich głośnie werblowanie. To pierwsza oznaka nadchodzącej wiosny. Gdzie pojechać? Wybieram Ojcowski Park Narodowy i Puszczę Niepołomicką.

Marzec

To czas pierwszych powrotów. Wiosna przychodzi na skrzydłach gęsi i żurawi. Ptaki gromadzą się na polach i w pobliżu zbiorników wodnych. Najlepsze miejsce - Park Narodowy Ujście Warty. Nigdzie w Polsce nie zobaczycie tylu gęsi na raz. Gdy odlatują na żerowisko huk skrzydeł przypomina start samolotu. Warto zajrzeć także do Doliny Baryczy i nad Zbiornik Jeziorsko.

>>Zobacz także: Dolina Baryczy. Pejzaż z żurawiem

Kwiecień

Powraca coraz więcej skrzydlatych mieszkańców lasów. Żeby posłuchać świergotków i muchołówek wybieram lasy, ale te z prawdziwego zdarzenia - Puszczę Białowieską, Piską i Knyszyńską. W kwietniu łatwo zaobserwować puszczańskie dzięcioły i sowy.

Maj

Większość ptasich mieszkańców Polski wróciła już do domu. To złoty czas dla ptasiarzy. Żeby go nie zmarnować wybierzcie pewniaki - Biebrzański Park Narodowy, bagna Polesia, Dolinę Narwi. Jednym z najpiękniejszych majowych misteriów przyrody są walki kolorowych batalionów w Dolinie Biebrzy, toki kszyków i dubeltów i wieczorne wrzaski wodnika.

>>Zobacz także: Biebrzański Park Narodowy. Tu wiosna przychodzi na ptasich skrzydłach

Czerwiec

Nadal trwa ruch w ptasim interesie. To dobry czas na obserwację m.in wodniczki, maleńkiego ptaszka zamieszkującego turzycowiska. Ponad 90 % jego światowej populacji zamieszkuje Polskę. Gdzie go spotkać? Choćby w Delcie Świny, na Karsiborskiej Kępie. Tu przychodzą na świat koniki polskie - naturalne kosiarki rezerwatu. Dla birdwatcherów wzniesiono całą infrastrukturę - wieże widokowe i schrony. Do ptaków wodno - błotnych można podejść naprawdę blisko.

To także dobry czas na wyprawę nad stawy, na spotkanie z rybitwami, chruścielami i kaczkami. Polecam Dolinę Dolnej Skawy i stawy w Wiślicy.

Lipiec

Zaczyna się ptasia flauta. Ptaki są coraz cichsze, a upały nie zachęcają do dużej aktywności. Wtedy najczęściej wybieram się w góry - Beskid Niski na orliki krzykliwe, Bieszczady na siwerniaki, Beskid Żywiecki lub Gorce na krzyżodzioby i drozdy obrożne, a nawet zatłoczone Tatry - płochacze halne na Kasprowym Wierchu to pewniaki.

 

Sierpień

W drugiej połowie sierpnia nad morzem zaczyna się coś dziać. Na plaży pojawiają się pierwsi zwiastuni jesieni, najpierw osobniki, które nie przystąpiły w tym roku do lęgów. Wybierzcie się na Mewią Łachę, tam w standardzie biegusy, kuliki, brodźce, siewki i morskie kaczki. W ujściu Redy polecam rezerwat Beka, a w okolicy Gdańska Ptasi Raj. W szczycie przelotów wystarczy wyjść na plażę wczesnym rankiem, żeby zebrać komplet skrzydlatych wędrowców.

Wrzesień

Przeloty w pełni. Morze nadal jest dobrym celem wyprawy. Trwa Akcja Bałtycka na Mierzei Wiślanej. To najstarszy obóz obrączkarski w Polsce (poszukujący wolontariuszy, nie tylko ornitologów).  Lecą także ptaki drapieżne - błotniaki, drzemliki i trzmielojady, wykorzystujące ciepłe prądy powietrza. Można je obserwowac na Podlasiu, Roztoczu, na Lubelszczyźnie.

 

Październik

Warto eksplorować stawy spuszczone po jesiennych odłowach. W pożywnym błotku pasą się przed zimą przelotne ptaki wodno - błotne. W Dolinie Baryczy, Stawach Przemkowskich i podoświęcimskich stawach w Brzeszczach znajdziecie rycyki, kuliki, kszyki, bataliony i całą resztę ptaków brodzących. Pojawiają się także gęsi i żurawie. W pierwszy weekend października wypadają Europejskie Dni Ptaków. Lokalne organizacje przyrodnicze organizują wtedy spacery dla chętnych. Zajrzyjcie choćby na stronę Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.

 

Listopad

Kończą się jesienne manewry nad zbiornikami wodnymi. Na zaoranych polach i opuszczonych ścierniskach pojawiają się stadka wygłodniałych gości z Północy - jemiołuszek, śniegół i górniczków. Im dalej na północ, tym łatwiej o spotkanie z nimi. W trzcinowiskach buszują wąsatki, nad stawami pojawiają się bielaczki i gągoły.

Grudzień

Minął kolejny rok i znów zima puka nam do drzwi. Przy karmnikach coraz więcej gości. Zaglądajcie do miejkich karmników i na akcje obrączkowania ptaków. W Krakowie przez całą zimę obrączkarze pracują w okolicach Kopca Kościuszki.

I tak mija rok ptasiarza. W Polsce na szczęście możemy się pochwalić ostojami ptaków o znaczeniu międzynarodowym, ale warto eksplorować także swoją najbliższą okolicę. Chyba najwięcej ciekawych gatunków spotkałam w miejscu, którego żaden przewodnik dla ptasiarza nigdy nie opisze.

Poczytajcie także, dlaczego birdwatching to najlepsze hobby świata, łapcie za lornetki i ruszajcie w teren! Kogo namówiłam?