Bieszczady. Najpiękniejsze szlaki

Bieszczady to takie góry, w których albo się już było albo dopiero będzie. Ale trudno znaleźć osobę, której w Bieszczady nie ciągnie, która o nich nie marzy, albo choć raz nie pragnęła rzucić wszystkiego i tam właśnie wyjechać. Co takiego jest w tych górach, że ciężko oprzeć się ich urokowi? O dzikości i pustkach na szlakach już mówić nie można, chyba że wybierzemy się zupełnie poza sezonem. Czasy zakapiorów i szlakowych obwiesiów już także bezpowrotnie przemijają i nawet Biesy i Czady mniej ostatnio rozrabiają. Nie wiem jak jest z Wami, ale we mnie te góry nieodmiennie budzą poczucie wolności. Falujące trawy na połoninach, strzelające w niebo pnie świętych buków, puste szosy sprawiają, że przez kilka dni mogę po prostu być, tu i teraz.

A jakie są moje ulubione miejsca? Jest ich mnóstwo. Dziś zabiorę Was na trzy najbardziej malownicze, widokowe, najpiękniejsze szlaki w Bieszczadach, niezawodne o każdej porze roku.

Przez połoniny czyli bieszczadzka klasyka

 

Czy ktoś nie słyszał o Połoninie Wetlińskiej, albo o Chatce Puchatka, maleńkim schronisku bez wody i prądu na jej szczycie? Wszyscy słyszeli? Bo to taka klasyka. Myślisz Bieszczady - mówisz połoniny.

Wędrówkę zaczynamy ze Starego Sioła, przysiółku miejscowości Wetlina. Za żółtymi szlakami docieramy do Przełęczy Orłowicza. Teraz lekko nabierając wysokości wędrujemy za czerwonymi znakami, fragmentem Głównego Szlaku Beskidzkiego. I oczom naszym ukazuje się ta owiana legendami chatynka, zwana Chatką Puchatka. Znam wielu jej miłośników, znam równie dużo osób, które omijają to miejsce szerokim łukiem. Od lat tli się konflikt między PTTK a Bieszczadzkim Parkiem Narodowym, ostatnio rozstrzygnięty na korzyść tego drugiego. Jakkolwiek by się nie zakończył, Chatka wpisała się już w krajobraz połonin i warto do niej zajrzeć, choćby z czystej ciekawości. 

GSB prowadzi nas dalej w dół, do Brzegów (Berehów) Górnych. Tu zmęczeni mogą zakończyć wędrówkę. Warto w tym miejscu zajrzeć na opuszczony cmentarz grekokatolicki. Dla tych bardziej wytrwałych proponuje wędrówkę na kolejną połoninę, moim zdaniem piękniejszą i chyba bardziej klimatyczną, na Połoninę Caryńską. To jednak wyprawa na kolejne -naście kilometrów, ale widoki na szczycie zrekompensują poniesione trudy. Otworzy się przed nami panorama na obie Rawki, Magurę Stuposiańską i dalej Halicz, Tarnicę i Rozsypaniec. Gdy już osiągniemy pierwszy z czterech wierzchołków masywu, czeka nas przyjemna wędrówka grzbietem i „po płaskim”. Wyprawę kończymy w Ustrzykach Górnych.

Całość trasy to prawie 25 km. O naszej jesiennej wędrówce tym szlakiem poczytacie tutaj

Na Wetlińskiej

Na Caryńskiej

Połonina Caryńska

Cmentarz w Berehach Górnych

Na trzech granicach

 

Dziś zaczynamy z Przełęczy Wyżniańskiej, żółte szlaki wiodą nas lekko pod górkę i nie zdążyliśmy się nawet zmęczyć, a już jesteśmy w Bacówce Pod Małą Rawką. Dopiero tutaj zaczyna się zabawa. Szlak staje się dość stromy i mozolny, wysokości nabieramy powoli, a wędrujemy cały czas bukowym lasem. Pierwszy dziś szczyt, Małą Rawkę (1272 m npm) zdobywamy po prawie godzinie marszu z przełęczy. Otwierają się przed nami widoki na połoniny, na Wetlińską i szczególnie ładny, na Caryńską.

Do Wielkiej Rawki stąd to już miły spacer. Na szczycie wybieramy niebieskie znaki i wędrujemy cały czas wzdłuż polsko- ukraińskiej granicy. Po kwadransie ukazuje nam się granitowy, trójścienny obelisk z polskim orłem, słowackim krzyżem i ukraińskim trójzębem. Jesteśmy na Krzemieńcu (1221 m npm), trójstyku granic, i choć to miejsce nie jest najpiękniejsze widokowo, warto tu przyjść, choćby ze względu na to, że to jedno z sześciu takich miejsc w Polsce. Do Małej Rawki wracamy tym samym szlakiem, na Rawce odbijamy w zielone znaki i Działem schodzimy do Wetliny. Alternatywą może być zejście z Wielkiej Rawki za niebieskimi znakami do Ustrzyk Górnych, dość stromym szlakiem przez bukowy las (wariant szczególnie polecany w październiku, gdy liście złocą się na potęgę).

Widok na połoniny z Małej Rawki

Na Wielką Rawkę

Trójstyk granic

W bieszczadzkim worku

Na koniec zostawiłam moją ulubioną, najbardziej malowniczą, najbardziej wymagającą trasę. Zaczynamy w miejscu, w którym kończy się Polska, w Wołosatem. Mijamy tablicę z przekreśloną nazwą miejscowości. Dalej tylko dziurawa droga, most na Wołosatce i patrol straży granicznej. Podążamy szutrową drogą za czerwonymi znakami Głównego Szlaku Beskidzkiego, powoli nabierając wysokości. Ten fragment trasy, do Przełęczy Bukowskiej jest nużący, w całości przebiegający w lesie, pozbawiony widoków. Na przełęczy droga zamienia się w górską ścieżkę, witają nas żółto - niebieskie słupki. Szlak staje się bardziej stromy i kamienisty. Po 30 minutach zdobywamy pierwszy szczyt dzisiejszego dnia, Rozsypaniec (1280 m npm). Nazwa szczytu wzięła się właśnie od jego kamienistego wierzchołka, „rozsypanego” w postaci skał i kamieni. Od Rozsypańca towarzyszyć nam będą już stale przepiękne panoramy, otwierające się szeroko, hen na Ukrainę. 

Na czerwonym szlaku

Kolejnym szczytem jest Halicz (1333 m npm), wyżej w dniu dzisiejszym już nie będzie. Teraz idziemy łagodnym grzbietem i niejako z rozpędu zdobywamy Kopę Bukowską. Po prawej szczerzą się do nas skaliste grzebienie Krzemieńca. Docieramy do Przełęczy Goprowców. 

Widok na Caryńską

Tarnica

Krzemień

Tym, którzy w Bieszczadach są po raz pierwszy w tym miejscu radzę podążyć dalej za czerwonymi znakami, a następnie odbić w żółte i zdobyć najwyższy szczyt polskiej części pasma - Tarnicę (1346 m npm). Królowej nie sposób pomylić z żadnym innym wzniesieniem, jej charakterystyczna sylwetka przypomina siodło (stąd nazwa, tarnita to po wołosku właśnie siodło). Wejście na Tarnicę nie powinno przysporzyć trudności (słynne stały się już wejścia w klapkach...) Ostatnio pojawiły się podobno kontrowersyjne schody na sam szczyt. Z Tarnicy można przez bardzo malowniczy Szeroki Wierch zejść do Ustrzyk Dolnych i tam zakończyć wycieczkę.

Tarnica

Tarnica z Wołosatego

My wracamy na Przełęcz Goprowców, bo najciekawsze dopiero przed nami. Łapiemy niebieskie znaki i wędrujemy w stronę Bukowego Berda. Teraz będzie solidnie pod górkę. Szczytu Krzemienia nie zdobędziemy, szlak omija go ze względu na ochronę przyrody. My mamy przed oczami inny cel. Bukowe Berdo to w miarę płaski masyw (berdo to po prostu góra), porośnięte charakterystyczną karłowatą jarzębiną. Wędrówka nim jest czystą przyjemnością. 

Ostatni rzut oka na góry i schodzimy w dół. Odbijamy w żółte znaki i po około 45 minutach jesteśmy w Mucznem (dłuższą alternatywą może być zejście do Pszczelin za niebieskimi znakami).

 

Bukowe Berdo

Bukowe Berdo

Te trzy propozycje to jedynie mały ułamek tego, co mają do zaoferowania Bieszczady. Na odkrycie czeka dzikie pasmo Otrytu, źródła Sanu, czekają zapomniane, nieistniejące wsie. Przedstawione szlaki są idealne na jednodniowe wycieczki. Zauważcie, że w żadnej z proponowanych tras nie robimy pętli. W Bieszczadach nadal działa autostop, w sezonie busy i autobusy. A po sezonie kusi marszruta z plecakiem poboczem drogi, te góry idealnie się do tego nadają. Do zobaczenia na szlaku!

A jeśli marzy Wam się zima w Bieszczadach koniecznie zajrzyjcie do relacji z mojej zimy życia :)