Muzea Warszawskie: Polin. Muzeum Historii Żydów Polskich

Na początku był las. Z tyłu zostały znajome miasta, wsie i gościńce. Przed nimi rozpościerała się dzika puszcza, której końca nie było widać. Gdzie się osiedlić? Czy w tej lesistej krainie znajdzie się bezpieczne miejsce, z dala od wrogów? Szli naprzód, a swoją drogę powierzali Bogu. I Bóg ich nie zawiódł. Usłyszeli głos z nieba- „Po lin”. „Tu odpoczniesz”. Kraj, do którego przybyli tak właśnie nazwali. Polin. Polska.

Minął właśnie rok od utworzenia Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie. Instytucja za cel wzięła sobie przedstawienie tysiącletniego bytowania Żydów w Polsce, we wszystkich jej aspektach: kulturowych, historycznych, społecznych. Jak się to udało?

Budynek lśni w słońcu. To minimalistyczna, przeszklona bryła. Wyłom w tej jednolitej szklanej tafli tworzy wejście główne. Podobno jego wygląd nawiązywać ma do Morza Czerwonego i pierwszej wielkiej wędrówki Żydów. Do mnie to przemawia. Wejdźmy do środka.

Wita nas las. Świergot ptaków, szum liści. Słowa legendy o osiedleniu się Żydów na ziemiach polskich przepływają przez ekrany instalacji.

Naszą wędrówkę rozpoczynamy w średniowieczu i wraz z pierwszymi osadnikami i kupcami żydowskimi uczestniczymy w poznawaniu nowej ojczyzny, w jej historii i codzienności. Otrzymujemy przywileje królewskie, śledzimy rozwój miasta: Poznania i Kazimierza. Muzeum jest multimedialne i interaktywne- projektujemy własne brakteaty, tworzymy odbitki na prasie drukarskiej. Tu można dotykać prawie każdego elementu ekspozycji, a informacje, zadania, ciekawostki są poukrywane dosłownie wszędzie.

Wejście na wystawę stałą Polin

Mój brakteat

Błądzę po salach, słucham średniowiecznych chorałów. Nagle muzyka się zmienia, zmienia się też nastrój. Nadszedł czas wielkich wojen XVII wieku, czas pożarów i mordów. Przechodzimy i przez ten trudny kawałek historii. I wychodzimy na plac. A tam kramy, odgłosy rozmów, na ekranach przesuwają się postaci. Wchłaniamy życie małego miasteczka. Jest dom, jest cheder - szkoła dla chłopców i jest synagoga. Ta ostatnia zatrzymuje mnie na dłużej, gdyż jest absolutnie zachwycająca. W sali muzeum odtworzono wnętrze nieistniejącej synagogi z Gwoźdźca. Z drewnianych belek patrzą na nas zwierzęta, mienią się znaki zodiaku, symbole, litery hebrajskie. Od kolorów wiruje w głowie.

Sklepienie synagogi z Gwoźdźca

Rekonstrukcja synagogi z Gwoźdźca

Życie w miasteczku snuje się leniwie, skupione na codziennych sprawach, aż przyszedł czas zaborów. Znowu wielka historia wkroczyła w życie zwykłego człowieka bez pytania. Trzeba przyjąć postawy wobec zaborców, wobec utraty Niepodległości. Pojawiają się nowe dekrety, zarządzenia. Ale życie toczy się dalej, choć i ono się zmienia. Najmocniej widać to na weselu, porównujemy opowieści młodych panien, gości o tym ważnym dniu. Tradycja powoli odchodzi i wkracza nowe. Docieram do dworca kolejowego. Może emigracja? A może praca w fabryce? Przecież buduje się Łódź, rodzą się wielkie fortuny. 

 

Na dworcu

Wielka Wojna. Spalone domy, obrócone w gruzy miasta, zniszczone synagogi. Ale z tego pożaru wyłania się Niepodległa Polska, a z nią nowe prądy, nowe poglądy. Porywa nas barwny świat chasydów, grzmią z mównic działacze, zwolennicy asymilacji i syjonizmu. Spaceruję ulicą, czytam gazety, wstępuje do kina i kawiarni. Wybieram się na wycieczkę za miasto i na letni obóz.

>>Zobacz także:  Podziemia Rynku w Krakowie 
                             Muzeum Śląskie w Katowicach

A potem przychodzi II wojna światowa. To najsmutniejsza część wystawy. Najtragiczniejszy i chyba najbardziej znany kawałek historii Żydów. Pierwsze represje okupantów, szykany, pierwsze zarządzenia. Getto, deportacje, Powstanie, obozy. Wielka Zagłada. W tym kwartale zgromadzono fragmenty wspomnień, zdjęcia i relacje świadków. Przejdziemy razem z Januszem Korczakiem drogę z sierocińca na Umschlagplatz, zobaczymy wyburzane getto, doświadczymy strachu i braku nadziei wywożonych i mordowanych.

Ulice getta

Ostatnia część wystawy mówi o powojennej historii Żydów, aż do współczesności.

Jakie są moje wrażenia? Czy podobała mi się wizyta w Muzeum? Polin to przede wszystkim miejsce grające na emocjach, odczuciach. Nie znajdziecie tu wielu eksponatów, choć i takie oczywiście są. Tu się historii dotyka, odczuwa, przeżywa. Ja to lubię. Wyszłam dużo bogatsza, z większą wiedzą, z masą myśli do ułożenia w głowie.

Na wizytę w Polin zarezerwujcie minimum 2,5 godziny, żeby wchłonąć wszystko tak naprawdę należałoby odwiedzić Muzeum kilkukrotnie.
Więcej informacji na stronie: Muzeum Historii Żydów Polskich Polin